การฝึกฝนในทุกๆ เรื่องนั้น เป็นสิ่งที่เหมาะกับทุกเพศทุกวัยโดยไม่มีวัยไหนที่จะหยุดการเรียนรู้ได้ เพียงแต่จะเรียนรู้ได้ช้าหรือไวกว่าปกติก็เพียงเท่านั้น หากจะให้ฝึกฝนสิ่งต่างๆ วัยที่เหมาะกับการเรียนรู้มากที่สุดก็คงจะหนีไม่พ้น “วัยเด็ก” นั้นเองครับ วันนี้เราจะพาทุกๆ ท่านไปพบกับ “เราจะฝึกพัฒนาการให้กับเด็กๆ ได้อย่างไรบ้าง?” กันครับ ข้อมูลจะเป็นอย่างไรบ้างนั้น…เราไปชมกันดีกว่าครับผม
การฝึกทักษะและการพัฒนาเด็กเล็กเป็นอย่างไร?
ฝึกและพัฒนาการ คือ กระบวนการเปลี่ยนแปลงด้านคุณภาพ และประสิทธิภาพของการทำหน้าที่ต่างๆ ของบุคคล ทำให้เพิ่มความสามารถของบุคคลให้ทำหน้าที่ต่างๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงขึ้น และทำสิ่งที่ยาก และซับซ้อนขึ้นได้ ตลอดจนการเพิ่มทักษะใหม่ และความสามารถในการปรับตัวในภาวะใหม่ของเด็กๆ ในแบบที่พวกเค้าสามารถทำได้ ณ ช่วงอายุนั้นๆ โดยสามารถฝึกแบ่งออกเป็นส่วนๆ ได้แก่…
●พัฒนาการด้านร่างกาย เด็กบังคับกล้ามเนื้อได้ดีขึ้น เด็กชอบปีนป่ายเตะบอล รักลูกบอล ชอบเล่นในสนาม เด็กสามารถขี่ จักรยานสามล้อได้ พัฒนาการด้านสติปัญญา เพราะเด็กๆ จะเชื่อว่าสิ่งของทุกอย่างมีชีวิติ เด็กชอบเล่นสมมุติโดยจะเอาตุ๊กตาตามมาเล่นแล้วสมมุติ เป็นพ่อแม่ลูก แสดงท่าป้อนข้าวลูก อาบน้ำแต่งตัวให้ลูก แสดงเป็นเรื่องราวเหมือนว่าตุ๊กตาเป็นสิ่งมีชีวิต
-เด็กเชื่อว่าทุกสิ่งในโลกมีจุดหมาย เด็กมักถามว่า “ทำไม” “ทำไมรถจึงวิ่ง” ฯลฯ
-เด็กจะเชื่อมโยงปรากฏการณ์ 2 อย่างที่เกิดขึ้นพร้อมกันว่าเป็นเหตุและเป็นผลซึ่งกันและกัน
●พัฒนาการด้านสติปัญญา ลักษณะเฉพาะของพัฒนาการทางสติปัญญาของเด็กปฐมวัย มีดังนี้
– เด็กวัยอนุบาลเป็นวัยที่ใช้สัญลักษณ์ได้ สามารถที่จะใช้สัญลักษณ์แทนสิ่งของวัตถุ และสถานที่ได้ มีทักษะการใช้ภาษาอธิบายสิ่งต่าง ๆ ได้ สามารถที่จะอธิบายประสบการณ์ของตนได้ ดังนั้นควรจัดกิจกรรมให้เด็กมีโอกาสออกมาหน้าชั้น เล่าประสบการณ์ให้เพื่อนร่วมชั้นฟัง แต่ครูควรจะพยายามส่งเสริมให้ทุกคนมีโอกาสเท่ากัน
●พัฒนาการด้านอารมณ์ เด็กเริ่มมีลักษณะอารมณ์แบบผู้ใหญ่ คือ โกรธ อิจฉา กังวล ก้าวร้าว พอใจ เป็นต้น เด็กจะแสดงความโกรธ ด้วยการกรีดร้อง ดิ้นกับพื้น หรือทำร้ายตัวเองแสดงความอิจฉาเมื่อมีน้องใหม่เวลาเล่นสนุกๆก็จะแสดง ความพอใจ แต่เมื่อได้ยินเสียงฟ้าร้องเด็กก็จะกลัว
●พัฒนาการด้านสังคม เด็กสามารถช่วยเหลือตนเองได้ดีขึ้น อาบน้ำ แต่งตัว ใส่รองเท้าเอง บอกเวลาจะถ่ายได้ ถอดกางเกง เข้าห้องน้ำเอง และทำความสะอาดหลังขับถ่ายได้ – เด็กเรียนรู้ที่จะปฏิบัติตัว เพื่อให้สังคมยอมรับ ทำตัวให้เข้ากลุ่มได้ รู้จักให้ รับ รู้จักผ่อนปรน รู้จักแบ่งปัน เด็กเรียนรู้จากคำสอน คำอธิบายและการกระทำของพ่อแม่ เด็กรู้สึกละอายใจเมื่อทำผิด เด็กเริ่มรู้จักเห็นใจ ผู้อื่น เมื่อเห็นแม่เสียใจเด็กอาจเอาตุ๊กตามาปลอบ เป็นต้น
ของเล่นสามารถช่วยเสริมสร้างพัฒนาการได้หรือไม่?
เราสามารถใช้ของเล่นที่เป็นที่สนใจของเด็กๆ เสริมสร้างพัฒนาการได้ดังนี้
►ของเล่นเสริมทักษะการเรียนรู้ เมื่อมีของเล่นแบบปลายเปิดแล้ว ก็ย่อมต้องมีของเล่นที่เฉพาะเจาะจงแต่ละด้านลงไปเหมือนกัน ซึ่งของเล่นประเภทนี้จะเป็นของเล่นที่เสริมพัฒนาการด้านต่างๆ แต่ละด้านของเด็กไปโดยตรงเลย เช่น ของเล่นสำหรับให้เด็กได้ใช้จินตนาการ ของเล่นที่ทำให้เด็กได้คิดหาคำตอบ โดยจะมีรายละเอียดของการระดบุเอาไว้ชัดเจน ซึ่งพ่อแม่ควรอธิบายวิธีการเล่นให้ลูกเข้าใจก่อนเท่านั้น
►ของเล่นเสริมจินตนาการ คือของเล่นที่ทำให้เด็กได้เรียนรู้ด้วยตัวเอง อย่างเช่นการปล่อยให้ลูกได้เล่นตัวต่อ โดยให้ต่อออกมาเป็นรูปแบบต่างๆ ตามจินตนาการ จะเป็นการช่วยส่งเสริมให้เด็กได้คิดนอกกรอบ และสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆ อยู่เสมอ
และนี้ก็คือเรื่องราวเกี่ยวกับ “เราจะฝึกพัฒนาการให้กับเด็กๆ ได้อย่างไรบ้าง?” ที่เราได้นำมาฝากทุกๆ ท่านกันในบทความข้างต้น หวังว่าจะเป็นแนวทางที่ดีกันนะครับ
