การเล่นส่งผลต่อพัฒนาการของเด็กอย่างไร?

ว่ากันด้วยเรื่องของการละเล่นของเราในสมัยเด็กนั้น เป็นอะไรที่สนุกสนานเพลิดเพลินเป็นอย่างมาก แต่นอกจากเรื่องของความสนุกแล้วนั้น การเล่นยังแฝงไปด้วยเรื่องของการพัฒนาทักษะของตนเองไปพร้อมๆ กัน วันนี้เราจึงอยากพาทุกๆ ท่านไปหาคำตอบเกี่ยวกับ “การเล่นส่งผลต่อพัฒนาการของเด็กอย่างไร?” กันครับ จะเป็นอย่างไรบ้างนั้น…เราไปชมกันดีกว่าครับ

ว่ากันด้วยเรื่องของ การละเล่นของเด็ก

คำว่า “การละเล่น” เป็นคำที่เกิดขึ้นใหม่ ผู้เชี่ยวชาญทางภาษาไทย บางท่านกล่าวว่า เป็นการปรับเสียงคำว่า “การเล่น” ให้ออกเสียงง่ายขึ้น ผู้เชี่ยวชาญกรมศิลปากรให้ความหมายกว้างออกไปถึงการเล่น เพื่อผ่อนคลายอารมณ์ ให้เกิดความรื่นเริงบันเทิงใจ หลังจากประกอบกิจประจำวัน และการเล่นในเทศกาลท้องถิ่น หรือในงานมงคลบ้าง อวมงคลบ้าง เช่น เพลงพื้นเมือง ละคร ลิเก หรือ เป็นการละเล่นกับแบบต่างๆ ของเด็กๆ เป็นต้น

ความสำคัญของการเล่นสำหรับเด็กที่ส่งผลต่อเรื่องของพัฒนาการ

การเล่นในเด็กก่อนวัยเรียน เป็นสิ่งที่ไม่ควรมองข้าม เพราะการเรียนรู้ผ่านการเล่น มีความสำคัญต่อการเจริญเติบโตของเด็ก การเล่นสำหรับเด็ก เป็นกิจกรรมที่เกิดขึ้นเองโดยธรรมชาติ ที่ก่อให้เกิดความเพลิดเพลิน สนุกสนาน และเป็นกิจกรรมดึงความสนใจเด็ก ๆ ได้เป็นอย่างดี นอกจากนั้น การเล่นสำหรับเด็กยังเปิดโอกาสให้เด็กได้เรียนรู้ปฏิสัมพันธ์ทางสังคมขณะเล่นด้วยกันกับผู้อื่น เด็กเรียนรู้ที่จะร่วมมือ ปฏิบัติตามกฎ เรียนรู้การปรับพฤติกรรม และการควบคุมตนเอง เมื่ออยู่ร่วมกับผู้อื่นจะทำให้เด็กมีสุขภาพกาย และสุขภาพจิตที่ดี

3 กิจกรรมการเล่นของเด็กๆ ที่น่าสนใจ

►กิจกรรมเสริมประสบการณ์ กิจกรรมนี้มุ่งเน้นให้เด็ก ๆ เรียนรู้เกี่ยวกับตัวเอง บุคคลอื่น สถานที่ ธรรมชาติ และสิ่งต่างๆ รอบตัวผ่านการฟัง อ่าน พูด สังเกต คิดแก้ปัญหา ใช้เหตุผล สรุปความคิดรวบยอด รวมทั้งฝึกการเข้าสังคม และการอยู่รวมกันเป็นกลุ่ม เช่น การเล่นบทบาทสมมติ การไปทัศนศึกษาตามแหล่งการเรียนรู้ การไปท่องเที่ยวสถานที่ต่างๆ เป็นต้น

►กิจกรรมสร้างสรรค์ เป็นกิจกรรมที่ใช้งานศิลปะมาช่วยส่งเสริม พัฒนา และกระตุ้นให้เด็กๆ ได้แสดงความสามารถของตัวเองออกมาตามอารมณ์ ความรู้สึก และจินตนาการ โดยไม่ได้มุ่งเน้นผลงานที่สวยงาม แต่มุ่งเน้นการส่งเสริมความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ และปลูกฝังลักษณะนิสัยของเด็กๆ ให้มีความประณีต ละเอียดอ่อน มีระเบียบ และรักความสะอาดในการทำงาน เช่น การวาดภาพระบายสี งานประดิษฐ์ต่างๆ เป็นต้น

►กิจกรรมเคลื่อนไหวและจังหวะ  จะเป็นกิจกรรมที่จะให้เด็กๆ จะได้เคลื่อนไหวร่างกายตามจังหวะอย่างอิสระ โดยใช้เสียงเพลง คำคล้องจอง เครื่องเคาะจังหวะ (กลอง, ฉิ่ง, กรับ ฯลฯ) และอุปกรณ์อื่น ๆ ประกอบการเคลื่อนไหว (ห่วงยาง, แถบผ้า, ถุงทราย ฯลฯ) เพื่อส่งเสริมให้เด็กเกิดจินตนาการ ความคิดสร้างสรรค์ รู้จังหวะ และควบคุมการเคลื่อนไหวของตนเองได้ เช่น  ร้องเพลง ทำท่าทางประกอบเพลง เล่นเลียนแบบท่าทางสัตว์ ว่ายน้ำ เป็นต้น

ประโยชน์ของการเล่นของเด็ก

►ช่วยกระตุ้นประสาทสัมผัสทั้ง 5 ให้ทำงานสัมพันธ์กัน ประสาทสัมผัสทั้ง 5 ได้แก่ ทางตา หู จมูก ลิ้น และกายนั้น มักจะถูกใช้ไปพร้อมๆ กันในการเล่นเพียงครั้งเดียว จึงทำให้ประสาทสัมผัสของลูกมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง

►เสริมสร้างพัฒนาการทางด้านความคิดและสติปัญญา การเล่นในบางครั้งก็ช่วยทำให้เด็กได้มีการฝึกคิดวิเคราะห์ รวมทั้งแก้ไขสถานการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นเฉพาะหน้า ทั้งนี้การเล่นยังช่วยในการจดจำ และเป็นการฝึกนิสัยช่างสังเกตไปในตัวให้ลูกอีกด้วย อย่างเช่น การเล่นต่อจิ๊กซอว์ การเล่นต่อบล็อก หรือแม้แต่ เล่นไล่จับ หรือเล่นซ่อนหา เป็นต้น

►เสริมสร้างสมาธิและความสนใจให้แก่เด็ก ตามปกติแล้วเด็กเล็กนั้นจะอยู่ไม่นิ่ง และหากพ่อกับแม่ยอมให้ลูกนั่งอยู่หน้าทีวี ดูการ์ตูนหรือรายการต่างๆ ในโทรทัศน์ แม้จะช่วยลดการยุ่งวุ่นวายของลูกได้บ้าง แต่กลับส่งผลเสียให้ลูกน้อยกลายเป็นเด็กสมาธิสั้น อยู่ไม่นิ่ง เพราะการจ้องสิ่งที่เคลื่อนไหวตลอดเวลาทางหน้าจอมีผลต่อสมาธิโดยตรง ดังนั้นผู้ปกครองควรให้ลูกได้เล่นในกิจกรรมที่ต้องใช้สมาธิ อย่างเช่น การวาดรูปหรือต่อเลโก้จะเหมาะกว่าครับ

และนี้ก็คือข้อมูลเกี่ยวกับ “การเล่นส่งผลต่อพัฒนาการของเด็กอย่างไร?” ที่เราได้นำมาฝากท่านผู้อ่านทุกๆ ท่านกันในบทความข้างต้นนี้ คิดว่าน่าจะเป็นประโยชน์และช่วยทำให้เข้าใจกันมากขึ้นนะครับ